Hoe theorieën worden gebruikt in de psychologie
De term theorie wordt gebruikt met verrassende frequentie in het dagelijks taalgebruik. Het wordt vaak gebruikt om een veronderstelling, vermoeden of veronderstelling te betekenen. Je kunt zelfs mensen horen afwijzen van bepaalde informatie omdat het "slechts een theorie" is. Het is belangrijk om op te merken, terwijl je psychologie en andere wetenschappelijke onderwerpen bestudeert, dat een theorie in de wetenschap niet hetzelfde is als het informele gebruik van de term.
Wat is precies een theorie?
Een theorie is gebaseerd op een hypothese en wordt gestaafd door bewijs. In de wetenschap is een theorie niet slechts een gok. Een theorie is een op feiten gebaseerd raamwerk voor het beschrijven van een fenomeen.
Een theorie presenteert een concept of idee dat toetsbaar is. Wetenschappers kunnen de theorie testen door middel van empirisch onderzoek en bewijs verzamelen dat dit ondersteunt of weerlegt.
Scientific American noemde "theorie" als een van de zeven meest verkeerd gebruikte wetenschappelijke termen. En het zijn deze misvattingen over de termen betekenis die ertoe leiden dat mensen onderwerpen als evolutie en klimaatverandering als "slechts theorieën" afwijzen, ondanks een overvloed aan overweldigend wetenschappelijk bewijs.
Voor de gemiddelde leek betekent het woord theorie iets van een gok. Het kan waar zijn, of misschien niet. Maar het woord heeft een heel andere betekenis in het rijk van de wetenschap wanneer onderzoekers het hebben over empirisch onderzoek dat teruggaat op wetenschappelijk bewijs.
Hoewel het taalgebruik van alledag suggereert dat een theorie slechts een voorgevoel is, is het belangrijk om te begrijpen dat het woord een heel andere betekenis heeft in de wetenschap. Een wetenschappelijke theorie presenteert een uitleg over een bepaald aspect van het menselijk gedrag of de natuurlijke wereld dat wordt ondersteund door herhaald testen en experimenten.
Dit betekent dat wetenschappers deze experimenten hebben herhaald en deze bevindingen hebben gerepliceerd. Ze hebben ook bewijs verzameld dat de theorie ondersteunt. Veel verschillende onderzoekers hebben bewijs verzameld dat de theorie ondersteunt.
Het doel van een psychologietheorie
In de psychologie worden theorieën gebruikt om een model te verschaffen voor het begrijpen van menselijke gedachten, emoties en gedragingen.
Een psychologische theorie heeft twee hoofdcomponenten:
- Het moet een gedrag beschrijven
- Het moet voorspellingen doen over toekomstig gedrag
Door de geschiedenis heen van de psychologie , zijn een aantal theorieën voorgesteld om verschillende aspecten van menselijk gedrag te verklaren en te voorspellen. Sommige van deze theorieën hebben de tand des tijds doorstaan en blijven vandaag goed geaccepteerd. Anderen hebben niet onder strikt wetenschappelijk onderzoek standgehouden en zijn misschien helemaal afgewezen of slechts ten dele aanvaard door onderzoekers van vandaag.
Elke theorie heeft bijgedragen tot onze kennisbasis van de menselijke geest en gedrag. Sommige theorieën zoals klassieke conditionering worden vandaag nog steeds goed geaccepteerd. Anderen, zoals de theorieën van Freud, hebben het niet zo goed bijgehouden en zijn grotendeels vervangen door nieuwe theorieën die de ontwikkeling van de mens beter verklaren.
De algehele sterkte van een wetenschappelijke theorie hangt af van het vermogen om verschillende fenomenen te verklaren.
Wat een theorie zo anders maakt dan alleen maar raden of vermoeden, is dat een theorie toetsbaar is. Naarmate nieuw bewijs en onderzoek wordt toegevoegd, kan een theorie worden verfijnd, gewijzigd of zelfs worden afgewezen als deze niet voldoet aan de nieuwste wetenschappelijke inzichten.
Soorten psychologietheorieën
Er zijn veel psychologietheorieën, maar de meeste kunnen worden gecategoriseerd als een van de vier hoofdtypen:
1. Ontwikkelingstheorieën
Ontwikkeltheorieën bieden een reeks leidende principes en concepten die de menselijke ontwikkeling beschrijven en verklaren. Sommige ontwikkelingstheorieën richten zich op de vorming van een bepaalde kwaliteit, zoals Kohlberg's theorie van morele ontwikkeling .
Andere ontwikkelingstheorieën richten zich op groei die gedurende de gehele levensduur plaatsvindt, zoals Erikson's theorie van psychosociale ontwikkeling .
2. Grote theorieën
Grote theorieën zijn die veelomvattende ideeën die vaak worden voorgesteld door grote denkers zoals Sigmund Freud , Erik Erikson en Jean Piaget .
Grote theorieën over ontwikkeling zijn onder andere de psychoanalytische theorie , leertheorie en cognitieve theorie . Deze theorieën trachten veel van menselijk gedrag te verklaren, maar worden vaak beschouwd als verouderd en onvolledig in het licht van modern onderzoek. Psychologen en onderzoekers gebruiken vaak grote theorieën als basis voor onderzoek, maar houden ook rekening met kleinere theorieën en recent onderzoek.
3. Mini-theorieën
Mini-theorieën beschrijven een klein, heel bijzonder aspect van ontwikkeling. Een minitheorie kan relatief beperkt gedrag verklaren, zoals hoe zelfrespect wordt gevormd of socialisatie van vroege kinderjaren.
Deze theorieën zijn vaak geworteld in de ideeën van grootse theorieën, maar ze zijn niet bedoeld om het hele menselijke gedrag en de menselijke groei te beschrijven en te verklaren.
4. Opkomende theorieën
Opkomende theorieën zijn theorieën die relatief recent zijn gecreëerd en vaak worden gevormd door het systematisch combineren van minitheorieën. Deze theorieën zijn vaak gebaseerd op onderzoek en ideeën uit verschillende disciplines, maar zijn nog niet zo breed of verreikend als grote theorieën.
De sociaal-culturele theorie voorgesteld door theoreticus Lev Vygotsky is een goed voorbeeld van een opkomende theorie van ontwikkeling.
Verschillende psychologische theorieën
Enkele van de bekendste theorieën over psychologie richten zich op specifieke takken binnen de psychologie . Deze omvatten:
Gedragstheorieën
Gedragspsychologie, ook bekend als behaviorisme, is een theorie van leren gebaseerd op het idee dat alle gedragingen worden verkregen door conditionering. Voorspeld door beroemde psychologen zoals John B. Watson en BF Skinner , domineerden gedragstheorieën de psychologie in de vroege helft van de twintigste eeuw. Tegenwoordig worden gedragstechnieken nog steeds veel gebruikt in therapeutische settings om cliënten te helpen nieuwe vaardigheden en gedrag te leren.
Cognitieve theorieën
Cognitieve theorieën van de psychologie zijn gericht op interne toestanden, zoals motivatie , probleemoplossing, besluitvorming , denken en aandacht .
Ontwikkelings theorieën
Ontwikkeltheorieën bieden een kader voor het denken over menselijke groei, ontwikkeling en leren. Als je je ooit hebt afgevraagd wat het menselijk denken en gedrag motiveert, kan het begrijpen van deze theorieën nuttig inzicht bieden in individuen en de samenleving.
Humanistische theorieën
Humanistische psychologietheorieën begonnen in de jaren vijftig in populariteit te groeien. Terwijl eerdere theorieën vaak gericht waren op abnormaal gedrag en psychologische problemen, benadrukten humanistische theorieën in plaats daarvan de fundamentele goedheid van de mens. Enkele van de belangrijkste humanistische theoretici waren Carl Rogers en Abraham Maslow .
Persoonlijkheidstheorieën
Persoonlijkheidspsychologie kijkt naar de patronen van gedachten, gevoelens en gedrag die een persoon uniek maken. Enkele van de bekendste theorieën in de psychologie zijn gewijd aan het onderwerp persoonlijkheid, met inbegrip van de eigenschapentheorie van persoonlijkheid , de 'big 5'-persoonlijkheidstheorie en Erikson's theorie van psychosociale ontwikkeling .
Sociale psychologie theorieën
Sociale psychologie is erop gericht om ons sociaal gedrag te helpen begrijpen en verklaren. Sociale theorieën zijn over het algemeen gericht op specifieke sociale verschijnselen, waaronder groepsgedrag, prosociaal gedrag , sociale invloed, liefde en nog veel meer.
Redenen om psychologie theorieën te studeren
In je psychologiecursus sta je misschien te vroeg hoe noodzakelijk het is om te leren over verschillende psychologietheorieën, vooral die theorieën die als onnauwkeurig of verouderd worden beschouwd.
Al deze theorieën bieden echter waardevolle informatie over de geschiedenis van de psychologie, de voortgang van het denken over een bepaald onderwerp en een dieper inzicht in de huidige theorieën.
Door te begrijpen hoe het denken is gevorderd, kun je een beter idee krijgen, niet alleen van waar de psychologie is geweest, maar waar het in de toekomst misschien naartoe gaat.
Een woord van
Het bestuderen van andere wetenschappelijke theorieën biedt een achtergrond in wat onderzoekers begrijpen over hoe de natuurlijke wereld werkt. Een gedegen wetenschappelijk onderwijs kan je helpen beter te begrijpen wat onderzoekers bedoelen als ze over wetenschappelijk onderzoek praten, en je beter begrijpen hoe wetenschappelijke verklaringen voor gedrag en andere fenomenen in de natuurlijke wereld worden gevormd, onderzocht en geaccepteerd door de wetenschappelijke gemeenschap. .
Terwijl het debat over hete onderwerpen zoals klimaatverandering en evolutie blijft woeden, is het de moeite waard om de wetenschap en de theorieën te bestuderen die uit dergelijk onderzoek naar voren zijn gekomen, zelfs als datgene wat vaak wordt onthuld een harde of ongemakkelijke waarheid kan zijn.
Zoals Carl Sagan ooit zei: "Het is veel beter om het universum te begrijpen zoals het werkelijk is dan om vol te houden in misleiding, hoe bevredigend en geruststellend ook."
Veel van wat we weten over menselijk denken en gedrag is ontstaan dankzij verschillende psychologietheorieën. Gedragstheorieën hebben bijvoorbeeld aangetoond hoe conditionering kan worden gebruikt om nieuwe informatie en gedrag te leren.
Sommige theorieën zijn uit de gratie geraakt, terwijl andere nog steeds algemeen worden geaccepteerd, maar ze hebben allemaal enorm bijgedragen aan ons begrip van het menselijk denken en gedrag. Door meer over deze theorieën te leren, kunt u een dieper en rijker begrip krijgen van het verleden, het heden en de toekomst van de psychologie.
> Bronnen:
> McComas, WF. The Language of Science Education. Springer Science & Business Media; 2013.
> Sagan, C. The Demon-Haunted World: Science as a Candle in the Dark. New York: willekeurig huis; 2011.