Gedeeld bijgeloof is één ding - irrationele overtuigingen zijn een andere
Magisch denken is een klinische term die wordt gebruikt om een breed scala aan niet-wetenschappelijke en soms irrationele overtuigingen te beschrijven die in het algemeen gebaseerd zijn op een vermeende oorzaak-en-gevolg relatie tussen twee gebeurtenissen. Bijvoorbeeld, geloof in de kracht van een ritueel om een bepaald soort weer op te wekken, kan als magisch denken worden beschouwd.
Dit is het soort magisch denken dat vaak gedeeld wordt door specifieke groepen mensen die de neiging hebben om sociaal aanvaardbaar te zijn onder de leden van die groep.
Een cultuur die een geloof in het paranormale deelt (dat er bijvoorbeeld spoken zijn) kan voor de meeste mensen in het algemeen als magisch denken worden gezien. Maar voor religieuze en culturele tradities die geloven in het bestaan van geesten, demonen en andere entiteiten, is zo'n magisch denken prima.
Een ander veelvoorkomend type magisch denken houdt persoonlijke bijgeloof in. Denk aan atleten die altijd een specifieke maaltijd eten voor een wedstrijd, omdat ze denken dat het hen helpt beter te spelen of meer kans heeft om te winnen - simpelweg omdat die maaltijd voorafging aan een grote overwinning in het verleden.
En ten slotte is er het soort magisch denken dat te maken heeft met het nadenken over onwaarschijnlijke mogelijkheden en situaties. Het is geen magisch denken om een theorie naar voren te brengen, mits de persoon duidelijk begrijpt dat de theorie niet noodzakelijkerwijs rationeel is volgens de wetenschappelijke logica. Sterker nog, het is dit soort magisch denken dat uiteindelijk heeft geleid tot hypothesen: dat de aarde bijvoorbeeld niet vlak is of dat mensen niet kunnen vliegen.
Wanneer magisch denken een probleem is
Hoewel het hoogst onwaarschijnlijk is dat het neerhalen op een bord met zelfgemaakte lasagne er direct voor zorgt dat een honkbalspeler een perfect spel pakt, niemand zou spotten met die werper omdat hij vasthield aan zijn pre-game ritueel. Hetzelfde geldt voor een onderzoeker die een voorgevoel volgt dat hem ertoe brengt om te hypothetiseren en uiteindelijk te testen wat op het eerste gezicht een onwaarschijnlijke wetenschappelijke realiteit lijkt.
Het is wanneer magisch denken duidelijk niet past in acceptabele sociale normen dat het een bron van zorg kan zijn. Magisch denken is soms symptomatisch voor een psychische stoornis. Iemand met een obsessief-compulsieve stoornis bijvoorbeeld, kan rituelen ontwikkelen, zoals constant handenwassen, in de overtuiging dat dit hen een irrationele hoeveelheid controle over hun omgeving zal geven. De wanen en wanordelijke gedachten die kenmerkend zijn voor schizofrenie zijn ook indicatief voor magisch denken dat pathologisch is.
Magisch denken dat zorgelijk is, moet worden geëvalueerd door een professional in de geestelijke gezondheidszorg. Als jij of een geliefde merkt dat magisch denken leidt tot moord of zelfmoordgedachten, zoek dan hulp. Hetzelfde geldt voor magisch denken dat de normale dagelijkse functie in de weg staat - bijvoorbeeld het onderhouden van persoonlijke hygiëne. Vaak kan magisch denken een nuttige manier zijn om angst en nervositeit tegen te gaan, zoals lasagna's van de baseballspelers, maar als het het dagelijkse leven belemmert of levensbedreigend wordt, is het een ernstige reden tot zorg.
> Bronnen:
> Einstein, DA, & Menzies, RG "Magisch denken in obsessieve-compulsieve stoornis, paniekstoornis en de algemene gemeenschap." Gedrags- en cognitieve psychotherapie, 2006 34 (3), 351-357.
> Markle, DT "De magie die ons verbindt: magisch denken en inclusief fitness." Journal of Social, Evolutionary, and Cultural Psychology, 2010, 4 (1), 18-33.
> Mayo Clinic. "Schizofrenie."